Batıkent MTAL Derya SAYGAN DERİ VE TABAKALARI

DERİ VE TABAKALRI

Deri vücudumuzun iskelet sisteminden sonraki en geniş organıdır. Erişkin bir insanda yüzey alanı 1.9 m2 dir. Tüm vücudumuzu kaplar ve ağız, göz  mukoza olarak tanımladığımız yapı ile devam etmektedir.

Erişkin bir insanda toplam vücut ağırlığının %15 ini oluşturmaktadır.

Vücudun anatomik alanlarına bağlı olarak değişmekle birlikte 1 cm2′ lik bir deride; ortalama 10 kıl follikülü, 15 yağ bezi, 100 ter bezi, yarım metre kan damarları, 2 metre sinir, 3000 adet duyu sinir sonlanması, 200 ağrı algılayan sinir sonlanması, 25 adet basınç algılayan sinir organı, 2 adet soğuk algılayan sinir organı ve 12 adet sıcak algılayan sinir organı bulunmaktadır.
Derinin Dış Görünümü

İnce çizgiler deri yüzeyinde gözlenir. Bunlar cildin yapısal olarak kaba olmasını ve ışığın dağılımına neden olmaktadır. Bu çizgiler birincil ve ikincil çizgiler olmak üzere iki tanedir.  Birincil hatlar geniş ve derindir. Bunlar birbirlerini çaprazlamakta ve  kare, dikdörtgen, üçgen ve yamuk gibi  şekiller oluşturmaktadır. Bunlar yaşa, vücut bölgelerine göre değişmektedir.



Kırışıklıklar yaşlanma, mimik ve uyku şekline bağlı olarak derinin deformasyonu ile oluşmaktadır. Deride 2 tür kırışıklık görmekteyiz. derin olmayan ve derin kırışıklıklar. Derin olmayan kırışıklıklar epidermisin su kaybı ile epidermisin bozulması sonucu gelişmektedir. Derin kırışıklıklar kolajen ve elastin liflerinin azalması nedeniyle elastikiyet kaybına bağlı dermisin bozulması ile oluşmaktadır. Yüzde derin kırışıklıklara benzeyen mimik kas hareketinin sonucu olarak gelişen mimik kırışıklıkları, uyku sırasında yüzün teması yüzeylerinden kaynaklanan uyku kırışıklıklar da bulunmaktadır.

Derideki porlar-gözenekler; Gözenekler deride yaygın olarak görünür, yağ ve ter bezlerinin cilt yüzeyine açıldıkları kanalarının ağızlarını göstermektedir

Derinin Anatomik Yapısı

Deri epidermis, dermis ve deri altı dokusu-pannikulus olmak üzere 3 tabakadan oluşmaktadır. Deri ve derinin bu 3 tabakasının kalınlığı vücudumuzda anatomik bölgelere göre değişmektedir. Örneğin epidermisin en ince olduğu alan 0.1 mm ile göz kapaklarımızdır. En kalın olduğu yerler 1.5 mm ile el içi ve ayak tabanıdır. Dermisin en kalın olduğu yer sırt derisidir

Epidermis

Derinin en dış tabakasıdır ve çoğunlukla keratinosit olarak isimlendirdiğimiz hücrelerden oluşmaktadır. Damarsal yapılar içermez.Ayrıca epidermisin su içeriği kalınlığını değiştiren bir faktördür.Keratinositler derinin % 5 ini oluşturmaktadır ve hücre içerisinde protein yapısında keratin isimli proteini yapmaktadır.

En alt yani dermis ile komşu katmanda keratinositler bölünerek üst katmanlara atılmaktadır. Alt katmanlarda canlı keratinositler en üst katmanlarda ölmekte ve deriden dökülerek atılmaktadır. Normal bir insanda bu süreç 28 günüdür.



Epidermis 4 alt tabakadan oluşmuşmaktadır;

1. Stratum basale
2. Stratum spinosum
3. Stratum granulosum
4. Stratum corneum

En alt tabaka stratum basale olarak tanımlanmaktadır. Dermisin tam üzerinde yer almaktadır. Bu tabaka derinin üst keratinositleri üretilir.Basal tabaka tek sıra basal hücreler (dernin kök hücreleri gibi davranmaktadır) ve bunların arasında melanositlerden oluşmaktadır.

Stratum spinosum bunlar düzensiz kenarlı keratinositlerden oluşmaktadır. Hücresel bölünme kapasiteleri sınırlıdır. Arada kemik iliği kökenli immün sistem hücreleri bulunmaktadır. Bunlar derinin ve vücudun savunma sistemleridir. Bu hücreleri allerji ve ekzamların gelişimindende sorumludur.

Stratum granulosum artık bölünme yeteneği taşımayan düzleşmiş keratinositlerdir. Bu granüllerin artması ile ilerleyen hücre dejenerasyonu ve hücre ölümü  olmaktadır. Zamanla bu hücreler daha düzleşmekte ve alttaki hücrelerin çoğalma süreçleri ile derinin üst tabakalarına atılmaktadır.

Stratum corneum hücreleri ölü ancak biokimyasal olarak aktif  hücrelerdir ve korneosit olarak tanımlanmıştır. Deriyi ve vücudumuzu dış ortamda korurken deriden su kaybını kontrol etmektedir.



Dermis

Epidermal tabakanın altında, cildin ikinci tabakasıdır. Dermis vücut bölgesine göre değişmekle birlikte 2-4 mm kalınlığındadır. Dermiste hücre arası destek dokusu ve fibroblast hücreleri ile bunların arasında sinir, damar, lenfatik yapılar, ter ve yağ bezleri, tırnak ve kıl folllikülleri yer almaktadır. Epidermis ile karşılaştırıldığında, çok daha az sayıda hücre ve çok daha fazla lif bulunmaktadır.

     Dermiste ana hücreler fibroblastlardır ve dermisin hücre dışı destek matriks dokusunu yapmaktadır. Bu matriks yapısı kolajen, elastin ve retiküler fiberlerden ouşmaktadır. Dermis ayrıca başka hücrelerede konaklık etmektedir. Vücut savunma sisteminin parçası olan makrofajlar, mast hücreleri gibi.

     Dermiste duyu sinirleri olan reseptörlerde bulunmaktadırDaha çok el içi ve ayak tabanında yer almaktadır)

Dermiste kollajen derinin gerginliğini sağlamaktadır. Elastin deriye elastikiyetini vermektedir.



Dermiste damarlar üst ve altta iki ağ tabakası oluşturmaktadır.

Dermiste damarlar üst ve altta iki ağ tabakası oluşturmaktadır.

Deri Altı Doku (Hypodermis)

Derinin en alt tabakasıdır.Endokrin görevleri androjenleri östrojene çevirmektedir.Bunlarda  beyinde tokluk hissini sağlamaktadır.